เสน่ห์บริสุทธิ์แห่ง

เสน่ห์บริสุทธิ์แห่ง "ดอกพุด"

คนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดปลูกต้นพุดไว้ประจำบ้านจะทำให้มีความเจริญ ความมั่นคง เพราะพุดหรือพุฒ หมายถึงความเข็งแรง สมบูรณ์ คือความเจริญมั่นคง ดอกพุดมีสีขาวสดใส มีกลีบดอกใหญ่ ทำให้เกิดความบริสุทธิ์ในใจ เป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อาศัย

ควรปลูกต้นพุดไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ควรปลูกในวันเสาร์ ผู้ปลูกควรเป็นสภาพบุรุษ เพราะชื่อพุดเป็นชื่อที่เหมาะสมสำหรับสุภาพบุรุษ นอกจากนี้ แก่นไม้พุด มีความแข็งแกร่ง เปรียบความแข็งแรงเหมือนกับสุภาพบุรุษ

พุดสวน Crape jasmine
ชื่อวิทยาศาสตร์ Ervatamia rostrata Markgr.วงศ์ Oleaceae ชื่ออื่นๆ พุดฝรั่ง

ลักษณะทั่วไป :เป็นพรรณไม้ของประเทศอินเดีย เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ออกดอกตลอดปี หอมอ่อนตลอดคืน ปลูกได้ดีในดินเกือบทุกชนิด
การขยายพันธุ์ด้วยการตอน เป็นวิธีการที่ดีที่สุดสำหรับพันธุ์ไม้ชนิดนี้ มีการออกราก 100%

พุดดง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Kopsia jusminiflora Pitard วงศ์ Apocynaceae ชื่ออื่นๆ หนำเลียบเทียม

ลักษณะทั่วไป ไม้พุ่มขนาดเล็ก ทรงพุ่มโปร่ง อดทนต่อสภาพแวดล้อม ทรงพุ่มสวยโดยธรรมชาติเมื่อปลูกกลางแจ้ง ไม่มีความจำเป็นที่จะตัดแต่งทรงพุ่ม ออกดอกตลอดปี ดอกหอมน้อยมาก
การเพาะเมล็ด เป็นวิธีการที่เหมาะสมที่สุด ใช้เวลาในการเพาะประมาณ 1 เดือน

พุดตะแคง Lady of the Night
ชื่อวิทยาศาสตร์ Brunfelsia americana L.วงศ์ Solanaceae

ลักษณะทั่วไป : เป็นไม้พุ่มขนาดเล็กจากประเทศอินเดีย มีการแตกกิ่งก้านจำนวนมาก ทำให้รูปทรงไม่แน่นอน ออกดอกเกือบตลอดปี ดอกมากช่วงปลายฤดูฝนต้นฤดูหนาว ดอกหอมแรงช่วงเย็นๆ ถึงมืด ดอกให้สีสองระยะคือ ช่วงแรกเมื่อดอกเริ่มบานจะมีสีขาว และเมื่อดอกบานเต็มที่จะเริ่มมีสีเหลือง

ข้อแนะนำ เป็นพันธุ์ไม้ที่มีความต้องการแสงในระดับปานกลางประมาณ 60 - 70% พื้นที่ปลูกไม่ควรมีแดดจัดตลอดวัน เพราะจะทำให้ใบไม่สวย การออกดอกไม่ดีเท่าที่ควร

พุดน้ำบุษย์
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gardenia spp.วงศ์ : Rubiaceae

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 2 - 3 เมตร แตกกิ่งก้านต่ำจำนวนมาก ทรงพุ่มแน่น ออกดอกตลอดปี ดอกหอมช่วงที่อากาศเย็น (เย็นๆ - มืด) กลิ่นหอมแรงมาก เป็นพันธุ์ไม้หอมที่มีสีสันแปรเปลี่ยนไปได้ สามสีในดอกเดียวกัน คือช่วงแรกที่ดอกเริ่มบานจะมีสีขาวนวล และค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลืองสดใส และเมื่อดอกใกล้ๆ โรยจะมีสีเหลืองทอง

พุดป่า หรือ พุดภูเก็ต
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gardenia thailandica Tirveng.วงศ์ : Rubiaceae
ชื่ออื่นๆ : คำมอก (สงขลา) รักนา (ภูเก็ต)

ลักษณะทั่วไป : ไม้พุ่มเตี้ยขนาดเล็ก แตกกิ่งก้านสาขาบริเวณโคนต้นมาก มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทย ดอกหอมอ่อนๆ ตลอดวัน (หอมมากตอนเย็นใกล้มืด)

ข้อแนะนำ : พุดป่าเป็นไม้ขนาดเล็ก แต่ต้องการแสงมากในการเจริญเติบโต ควรปลูกกลางแจ้ง และเป็นพันธุ์ไม้ที่โตช้า ในปีแรกไม่ควรตัดแต่งทรงพุ่มเพราะจะทำให้ต้นโตช้า มีความต้องการน้ำในการเจริญเติบโตมาก ควรให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ

พุดสามสี Yesterday-today-and-tomorrow, Morning-noon-and-night
ชื่อวิทยาศาสตร์ Brunfelsia hopeana Benth. วงศ์ Solanaceae
ชื่ออื่นๆ สามราศี พุดสี พุทธชาดม่วง พุทธชาดสามสี

ลักษณะทั่วไป ไม้พุ่มเตี้ยขนาดเล็ก มีถิ่นกำเนิด ประเทศอเมริกาเขตร้อนและหมู่เกาะอินดีส เป็นพันธุ์ไม้ที่มีระบบรากตื้นจึงต้องควรดูแลเรื่องการให้น้ำให้ดี ออกดอกตลอดปี ดอกหอมแรงช่วงเช้าและเย็น (ช่วงที่อุณหภูมิต่ำ แสงแดดอ่อนหรือไม่มี)
การขยายพันธุ์ :การปักชำ เป็นวิธีการที่เหมาะสมมากที่สุด เนื่องจากเป็นพันธุ์ไม้หอมขนาดเล็ก การตอน สามารถทำได้ แต่ต้องเป็นกิ่งที่มีอายุประมาณ 1 ปีขึ้นไป เพราะกิ่งค่อนข้างเปราะอาจหักได้ง่าย

พุดแสงอุษาTahitian gardenia
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gardenia taitensis DC.วงศ์ : Rubiaceae

ลักษณะทั่วไป : ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 2 - 3 เมตร ใบใหญ่สวยงาม ออกดอกตลอดปี ออกดอกเร็วมาก ดอกหอมตลอดวัน
การขยายพันธุ์ : การตอน ออกรากง่ายไม่ต้องใช้ฮอร์โมน ใช้เวลาในการตอน 25 - 45 วัน
การปักชำ ใช้ได้ดีกับกิ่งอ่อน ใช้เวลาในการปักชำ 1 - 1.5 เดือน

พุดซ้อน Gerdenia, Cape Jasmine, Garden Gardenia, Kaca piring, Bungacina
ชื่อวิทยาศาสตร์ :Gardenia jasminoides วงศ์ : Rubiaceae
ชื่ออื่นๆ : เคดถวา (เหนือ) พุดจีน พุดใหญ่ (กลาง) พุทธรักษา (ราชบุรี)

ลักษณะทั่วไป :เป็นไม้พุ่มกลมขนาดเล็กสูง 1 - 3 เมตร แตกกิ่งก้านสาขามาก มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน ออกดอกตลอดปี ดอกหอมแรงตลอดวัน

ข้อมูลอื่นๆ ราก แก้ไข้เปลือกต้น แก้บิดใบตำพอก แก้อาการปวดศรีษะดอก ใช้สกัดทำน้ำมันหอมระเหย ใช้แต่งกลิ่นเครื่องสำอาง ผล ขับพยาธิและขับปัสสาวะเมล็ด บดให้สารสีเหลืองทองชื่อ gardenin แต่งสีอาหารให้มีสีเหลือง และสารสีน้ำตาลแดง ชื่อ corcin แต่งสีอาหารให้มีสีน้ำตาลแดง

พุดพิชญา Inda
ชื่อวิทยาศาสตร์: APOCYNACEAE วงศ์: Apocynaceae สกุล: Wrigthia

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้หลายขนาด ทั้งต้นเตี้ย ต้นสูง และต้นใหญ่ ลำต้นสีน้ำตาล ออกดอกตลอดทั้งปี ให้ดอกเเป็นช่อดอก ช่อละ 5 - 10 ดอก ดอกบานทนตั้งแต่แรกแย้มไปจนสู่บานเต็มที่ ใช้เวลา 4 - 5 วัน ไม่มีกลิ่น

เป็นต้นไม้ใหม่นำเข้าจากประเทศศรีลังกา มีชื่อท้องถิ่นว่า "อิดด้า" มีความหมายว่าดอกไม้สีขาวบริสุทธิ์ ผู้นำเข้าคือ คุณปราณี คงพิชญานนท์ ลักษณะของดอกสีขาวเหมือนกลุ่มดอกพุด

พุดแตรงอน
ชื่อพฤกษศาสตร์ Euclinia longiflora Salisb. วงศ์ RUBIACEAE

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้ขนาดเล็ก หรือไม้พุ่มสูง 2-4 ซม. มีถิ่นกำเนิดในแอฟริกา ชอบดินปนทราย ไม่มีน้ำขัง แตกกิ่งก้านสาขามาก ใบมีขน สีเขียวเข้ม ดอกบานครั้งละหลายดอก ห้อยลง สีเหลือง มีกลิ่นหอม

พุดเวียดนาม
ชื่อวิทยาศาสตร์ Gardenia sp. วงศ์ Rubiaceae

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้พุ่มขนาดเล็กสูง 1-2 เมตร ใบเดี่ยวปลายใบแหลม ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ออกใหญ่สีขาวหอมแรง ออกที่ปลายยอด โคนกลีบดอกเลี้ยงสีเขียวรูปถ้วย ออกดอกตลอดปี เป็นไม้ชอบแสงแดด ปลูกในดินร่วน

พุดชมพู
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Kopsia fruticosa A. DC. วงศ์ : Apocynaceae
ชื่ออื่นๆ : ตึ่งตาใส (ภาคเหนือ) อุณากรรณ เข็มอุณากรรณ

ลักษณะทั่วไป : ไม้พุ่มขนาดเล็ก ไม่ชอบพื้นที่น้ำขังแฉะ ชอบดินร่วนโปร่ง มีถิ่นกำเนิด : จีน พม่า มาเลเซีย และอินโดนีเซีย ในไทยพบในป่าดิบหรือป่าที่กำลังคืนสภาพบนภูเขาหินปูนที่ระดับความสูง 500 เมตร ดอกมีกลิ่นหอม ออกดอกตลอดปี

พุดจีบ
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tabernaemontana divaricata (L.) วงศ์ Apocynaceae

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาว ใบเดี่ยวออกตรงข้าม ผิวใบเป็นมัน ดอกสีขาว กลิ่นหอมอ่อนๆ ออกเป็นช่อตามซอกใบบริเวณปลายกิ่ง 2-3 ดอก กลีบดอกโคนเชื่อมกัน มักซ้อน 2 ชั้น เป็นไม้ชอบดินร่วน แดดรำไร ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดหรือ ตอนกิ่ง

ข้อมูลอื่นๆ ไม้เป็นยาเย็น ลดไข้ น้ำจากต้นขับพยาธิ ใบนำมาตำกับน้ำตาลชงกินแก้ไอ และนำน้ำที่ได้จากใบใส่แผล น้ำคั้นจากดอกนำมาผสมกับน้ำมันใช้เป็นยาแก้โรคผิดหนัง รากขับพยาธิ

พุดสเปน

ถูกนำเข้ามาปลูกในประเทศไทยนานกว่า 3 ปีแล้ว ซึ่งในช่วงแรกที่มีดอก ผู้นำเข้าไม่ได้ สังเกตว่าดอก "พุดสเปน" มีลักษณะแตกต่างไปจากดอกพุดทั่วไป ดอกเมื่อบานเต็มที่ รูปทรงของดอกจะไม่เป็นทรงกลมเต็มแบบ แต่จะเป็นครึ่งวงกลมคล้ายรูปพัด ส่วนกลีบดอกด้านในจะบานเป็นรูปก้นหอย และเป็นลักษณะเดียวกันทุกดอก หรือทั้งต้น จึงกำลังเป็นที่นิยมอยู่ในเวลานี้

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้พุ่ม สูง 1-3 เมตร แตกกิ่งก้านแผ่เป็นทรงกลมกว้าง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกตรงกันข้าม รูปรีแกมรูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ ปลายและโคนใบแหลม เนื้อใบค่อนข้างหนา หน้าใบเป็นสีเขียวเข้ม เป็นมัน หลังใบเป็นสีเขียวหม่นหรือสีเขียวด้าน ใบดกและหนาแน่นาก

พุดฮอลแลนด์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Gardenia jasminoides วงศ์ Rubiaceaer

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 1-2 เมตร ผิวลำต้นมีสีขาวเทา มีกิ่งก้านออกใบรอบต้น ใบเป็นใบเดี่ยวแตกออกเป็นคู่ตรงกันข้ามออก ดอกเป็นดอกเดี่ยว ออกเป็นช่อตามปลายยอดหรือปลายกิ่ง มีสีขาวกลิ่นหอม ชอบแสงแดดจัด หรือกลางแจ้ง ต้องการน้ำปานกลาง ปลูกในดินร่วนซุย

พุดเศรษฐีสยาม
วงศ์ APOCYNACEAE

ลักษณะทั่วไป ไม้พุ่มสูงราว 4-5 เมตร ตำต้นตรง แตกกิ่งก้านสาขาต่ำ เปลือกต้นสีเทา มีรอยตามแนวยาวของต้น ใบ เป็นใบเดี่ยวออกตรงกันข้ามตามกิ่ง รูปทรงรี กว้างราว 5-8 ซม.ยาว 8-15 ซม.ใบหนา สีเขียวมัน โคนใบสอบ ปลายใบแหลมมน ขอบใบเป็นคลื่น มีเส้นแขนงใบ 9-11 คู่ ดอก ออกลักษณะเป็นกลุ่มแยกซ้ายขวาและกลาง มี 1-5 ดอก ดอกตูมสีเขียว ดอกบานโคนเป็นหลอดยาว ปลายเป็น 5 กลีบ บิดเป็นใบพัด โคนดอกติดกัน แต่ละกลีบกว้าง 0.8-1 ซม.ยาว 2.5-3.5 ซม.มีกลิ่นหอมทั้งวัน ออกดอกตลอดปี พอดอกร่วงไม่มีผล ขยายพันธุ์โดยการเสียบกิ่งอย่างเดียวเท่านั้น